Rosnąca rola managera w organizacjach biznesowych

Wśród wielu filmów o relacjach biznesowych, zdecydowanie warto polecić trzy z nich. Pierwszy to „Diabeł ubiera się u Prady” (2006) czyli historia asystentki demonicznej Mirandy Priestly, będącej swoistym odpowiednikiem szefowej amerykańskiego Vogue, Ann Wintour. Drugi film jest opowieścią o nocy, po której upadł jeden z najważniejszych na świecie banków inwestycyjnych. To „Chciwość” (ang. Margin Call) z 2011 roku. Opowieść w wyjątkowy sposób wskazuje na kluczowe elementy relacji właściciela banku i jego kluczowych managerów. Trzeci film to „Steve Jobs” (2015) obrazujący biografię Steva Jobsa na podstawie bestsellerowej książki Waltera Isaacsona. Jedną z wyjątkowych postaci z otoczenia Jobsa ukazaną w firmie, którą warto wyróżnić jest Joanna Hoffman, córka Marleny Nazarian i Jerzego Hoffmana. Jak wieść gminna niesie, Joanna była szczególną postacią – tylko ona miała odwagę i umiejętność polemizowania z Jobsem w tematach marketingowych. Na dodatek, jej uwagi były wykorzystywane. Wszystkie filmy wskazują na współczesną rolę managera w organizacjach biznesowych, która w XXI wieku uległa znacznym modyfikacjom.

Zmiana roli managera

Rola dowódcy, kierującego, managera przez setki lat postrzegana była jako typowo dyrektywna. Szef podejmował decyzje, delegował zadania, a podlegli mu ludzie mieli je wykonywać bez zbędnej zwłoki i dyskusji. To typowe pokłosie fundamentów zarządzania, które mają swe źródła w historii wojskowości. Współcześnie zdecydowanego znaczenia nabrały umiejętności intelektualne, związane z analizą zjawisk otoczenia i wnętrza firmy, w bardzo zmiennym i często nieprzewidywalnym środowisku rynkowym. Współcześnie rola managera nie ma charakteru czysto nadzorczego, ale jest ukierunkowana na twórcze przywództwo i klasyczny leadearship. W praktyce oznacza to posiadanie zdolności i umiejętności strukturalizowania informacji oraz wkroczenie na ścieżkę profesjonalnej doskonałości. W filmie „Diabeł ubiera się u Prady” szereg trudnych zadań stawianych przez szefową głównej bohaterki, często miały charakter niemożliwych do wykonania. Jednak pokonanie nawet najbardziej poważnych trudności nie było związane z uzyskaniem jakiejkolwiek pochwały. Z kolei każda porażka stawała się powodem do poważnej, psychicznej deprymacji. To nadal dość częste zjawisko wśród managerów czyli umiejętność przesadnego, nieuzasadnionego krytykowania podwładnych i brak pozytywnego motywowania. Z drugiej strony, ktoś kto przejdzie piekło demonicznego, toksycznego szefa, będzie w stanie poradzić sobie z każdym wyzwaniem. Pod warunkiem, że efektem nie będzie długoletnia depresja.

Rola managera w organizacjach biznesowych

Według francuskiego przemysłowca, H. Fayola, kluczowy fundament funkcji managera to planowanie, organizowanie, koordynowanie, przewodzenie i kontrolowanie. Zmiana roli managera nastąpiła kilkanaście lat temu, gdzie D. Urlich prezentuje go jako partnera strategicznego, eksperta, rzecznika swojego zespołu oraz inicjatora zmian. Fundamentalna rola i  znaczenie funkcji kierowniczej wynika dziś z kolosalnych przeobrażeń świata technologii, informacji i cyfryzacji. W kontekście współczesnych badań, obecne tempo pracy managera jest wyjątkowo dynamiczne. Związane przede wszystkim z otoczeniem informacyjnym i nieustannie zmieniającą się sytuacją rynkową. Wykonywane czynności managerskie należą do krótkotrwałych i zróżnicowanych, zorientowanych głównie na działania, a nie na myślenie. Rola managera w organizacjach biznesowych to nieustanna konieczność dokonywania wyborów pomiędzy tym co można zrobić, a tym co zrobić należy. We wspomnianym filmie „Chciwość” jednym z kluczowych problemów jest relacja szefa sprzedaży i właściciela banku. Na polecenie właściciela, zespół ma dokonać całkowitej wyprzedaży aktywów banku w ciągu jednego dnia. Obaj doskonale wiedzą, że jest to zabieg jednorazowy, który spowoduje całkowitą utratę zaufania wśród dotychczasowych partnerów biznesowych. Właściciel banku traktuje ludzi instrumentalnie, niczym swoiste „mięso armatnie”, a szef sprzedaży ma wykonać zlecone mu, samobójcze zadanie.

Trzy role managera

Obecna rola managera ma trzy zasadnicze formy działania: interpersonalną, informacyjną i decyzyjną. W ramach formy interpersonalnej, manager jest:

• wizjonerem, który kierując się innowacyjnością, wprowadza nowe strategie i trendy globalne,
• reprezentantem, tzw. figurhead, dotycząca formalnej władzy jaką posiada w przedsiębiorstwie
• liderem, który tworzy relacje z podwładnymi i odpowiada za ich pracę,
• łącznikiem, komunikatorem, który reprezentuje firmę poza organizacją.

W zakresie informacyjnym, manager:

• nieustannie analizuje otoczenie, poszukując nowych informacji, budując relacje, wykorzystując kontakty osobiste i zawodowe,
• przekazuje informacje pracownikom, szefom,
• staje się nieformalnym rzecznikiem, ambasadorem firmy.

Z punktu widzenia bezpośredniego zarządzania, kluczową jest forma decyzyjna obejmująca:

• pełnienie roli managera-przedsiębiorcy, dla którego podległy mu zespół jest swoistą firmą. Nieustannie ją doskonali i przystosowuje do zmiennych warunków rynkowych, szuka nowych pomysłów i wyzwań,
• funkcję ratownika i negocjatora, który reaguje na sytuacje kryzysowe i potrafi sobie z nimi poradzić
• dysponowanie zasobami organizacji w ramach swoich kompetencji i podejmowanie decyzji o ich wykorzystaniu
• kształtowanie strategii, wizji rozwoju, wykorzystanie potencjału intelektualnego.

Powyższe role managera są ze sobą stale powiązane. Z kolei efektywność działania w znacznym zakresie zależy od tego jak manager rozumie istotę własnej pracy oraz jak przekłada się to na podejmowane decyzje. Joanna Hoffman, która jako jedna z nielicznych miała odwagę polemizować ze Stevem Jobsem nie musiała nieustannie bać się o utratę pracy. Managerowie nie mogą obawiać się wypowiedzieć i uzasadnić własnych opinii, szczególnie jeżeli są poparte faktami. Właściciele przedsiębiorstw nie powinni wychowywać sobie jedynie stada posłusznych im lizusów i potakiwaczy. W XXI wieku nikt nie ma monopolu na wiedzę o rozwoju firmy stąd kluczowa rola kapitału intelektualnego. Jednocześnie przykład Steva Jobsa wskazuje nieustanne dylematy samotności przedsiębiorcy z własną wizją rozwoju organizacji oraz umiejętności przekonania do niej i zaangażowania swoich managerów.

Manager nowej ery

Managerowie w coraz większym stopniu są postrzegani na rynkach profesjonalistów, jako swoiste marki osobiste. Doskonale wiedzą o nich firmy rekrutacyjne, headhunterzy czy organizacje gospodarcze. Manager w ramach rozwoju kariery zawodowej, pracuje nie tylko na rzecz swojej organizacji, ale buduje też swój indywidualny potencjał. Reasumując, manager nowej ery to doskonale wyedukowany pracownik, który jest w stanie podejmować decyzje i brać za nie odpowiedzialność oraz działać w środowisku wielokulturowym. Manager powinien odznaczać się szczególnymi cechami osobowymi i  interpersonalnymi, wyobraźnią, odwagą, zdolnościami przywódczymi, by mógł sprawnie zarządzać zespołem. Niemniej kluczowe zadanie managera zostało niezmienne od lat – to zwiększanie konkurencyjności i siły rynkowej przedsiębiorstwa.