Zasady Pracowniczych Planów Kapitałowych
Pracodawców czekają kolejne obciążenia administracyjne i wzrost kosztów pracy. Pracownicze Plany Kapitałowe – nowy program oszczędzania na jesień życia – to system, do którego firmy dołożą z własnych budżetów. Ile? To zależy od tego, jak wielu pracowników zechce skorzystać z tej „oferty”.
Klamka zapadła. Prezydent podpisał ustawę o Pracowniczych Planach Kapitałowych (PPK). Pierwsze z firm, które muszą wejść do tego systemu, mają de facto pół roku na wdrożenie tych programów, bo związane z nimi obowiązki muszą zacząć wypełniać od lipca 2019 r. Ustawa w pierwszej kolejności obejmie pracodawców zatrudniających co najmniej 250 osób.
PPK – o co w tym chodzi
Pracownicze Plany Kapitałowe polegają na tym, że do pieniędzy odkładanych przez przyszłego świadczeniobiorcę dołoży się zatrudniający go przedsiębiorca, a także państwo. Firmy muszą więc już zająć się przeliczaniem swoich budżetów pod kątem dodatkowych kosztów, jakie niesie dla nich ta ustawa. Konieczne będzie stworzenie odpowiedniej rezerwy i to z założeniem, że do korzystania z tych nowych programów oszczędnościowych będą chętni wszyscy uprawnieni. Co prawda, wejście do tego systemu jest dobrowolne dla pracowników, ale nie zmienia to faktu, że trzeba przygotowywać się do nowych wydatków tak, jakby do PPK chciała przystąpić cała załoga, ponieważ z automatu obejmie on „z góry” każdego.
Podstawowy wkład miesięczny uczestnika programu wyniesie 2 proc. podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Mniej tylko wtedy, gdy dana osoba zarabia poniżej 1,2-krotności minimalnej płacy, ale minimalnie 0,5 proc. To dla pracownika oznacza zmniejszenie wypłat na rękę od chwili przystąpienia do PPK. Pracodawca ma do tej składki dorzucić 1,5 proc. Wpłatę będzie można zwiększyć do 4 proc. z każdej ze stron. Państwo przekaże na każde indywidualne konto PPK powitalne 250 zł, a ponadto co roku dopłaci 240 zł – w obu przypadkach z zasobów Funduszu Pracy.
PPK obejmie każdego, od kogo są odprowadzane składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe do ZUS – czyli pracowników, osoby pracujące na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej czy wykonujące pracę nakładczą. Przy czym automatycznie do systemu zostaną wprowadzone osoby, które nie ukończyły 55 lat. Starsze mogą do niego przystąpić na własny wniosek złożony pracodawcy, o czym ten ma obowiązek je poinformować.
Mechanika odkładania pieniędzy z PPK
Pracodawcy mają potrącać z wynagrodzeń zatrudnionych część ich składki i razem z dorzuconą swoją częścią, odprowadzać na odpowiednie konto. Najpierw jednak będą musieli zawrzeć umowy o zarządzanie PPK z określoną instytucją finansową (to fundusze inwestycyjne zarządzane przez TFI, fundusze emerytalne zarządzane przez PTE, pracownicze towarzystwa emerytalne czy zakłady ubezpieczeń) – wybraną wspólnie ze związkami zawodowymi lub inną reprezentacją zatrudnionych. Dopiero gdy nie dojdzie do porozumienia w tej sprawie na miesiąc przed terminem zawarcia wspomnianej umowy, pracodawca samodzielnie podejmie decyzję z jaką instytucją rozpocznie współpracę.
PPK albo PPE
Przepisy ustawy nie dotyczą podmiotów, które w dniu 1 lipca 2019 r. będą prowadzić pracownicze programy emerytalne (PPE) oraz odprowadzać składki w wysokości co najmniej 3,5 proc. wynagrodzenia dla co najmniej 25 proc. osób zatrudnionych. Termin ten dotyczy przedsiębiorstw największych objętych programami PPK w pierwszym jego etapie. Dla firm wchodzących w te programy później będą to daty wyznaczające moment ich obowiązkowego włączenia się w system.
Grupa Robocza ds. PPK
Nowa ustawa spowodowała spore poruszenie wśród firm, których Pracownicze Plany Kapitałowe dotyczyć będą najwcześniej. Organizacje, które zamierzają świadczyć usługi związane z Pracowniczymi Planami Kapitałowymi, postanowiły wypracować wspólny standard wymiany danych pomiędzy pracodawcami, a podmiotami obsługującymi program PPK. Wynikiem tego było powstanie grupy roboczej, w skład której wchodzą instytucje finansowe, agenci transferowi oraz dostawcy oprogramowania dla HR. Obecnie należą do niej następujące podmioty: Allianz, Aviva Investors TFI, Aviva, AXA TFI S.A., Compensa TU S.A. VIG , Compensa TU na Życie S.A. VIG, PKO Finat, ProService Finteco, TUiR „WARTA” S.A., TUnŻ „WARTA” S.A., Unit4 Polska.
Termin wejścia w życie ustawy jest krótki. W związku z tym grupa chce zwrócić uwagę na potrzebę skutecznej i przemyślanej komunikacji z pracodawcami, w celu upowszechniania wiedzy w zakresie obowiązków wynikających z ustawy o Pracowniczych Planach Kapitałowych. Do grupy w dalszym ciągu mogą przystąpić podmioty zainteresowane realizacją jej celów.
Konieczne umowy
Zgodnie z ustawą, umowa o zarządzanie PPK musi być zawarta nie później niż na 10 dni roboczych przed dniem, w którym pracodawca musi zawrzeć umowę o prowadzenie PPK – w imieniu i na rzecz zatrudnionych – w stosunku do pierwszej z osób uprawnionych. Największe firmy muszą tę drugą umowę podpisać do 10 października 2019 r., a o zarządzanie wcześniej – do 26 września 2019 r. Wynika to z tego, że pracownik ma być objęty systemem po trzech miesiącach zatrudnienia. Pracodawca nie musi przy tym zawierać oddzielnej umowy dla każdego zgłoszonego zatrudnionego, ich lista będzie załącznikiem do umowy. Pierwsze wpłaty powinny z kolei nastąpić do 15 listopada. Zasady Pracowniczych Planów Kapitałowych są bowiem takie, że pracodawca przekazuje składki do 15 dnia każdego miesiąca. Przestanie je odprowadzać w imieniu danej osoby, gdy ta złoży mu deklarację o rezygnacji z oszczędzania. Uczestnikiem programu od samego początku nie będzie natomiast ten, kto przed zawarciem przez firmę wspomnianej umowy o prowadzeniu PPK oświadczy, że w ogóle nie chce wpłacać składek na ten program. Będzie jednak mógł do niego przystąpić później.
Wycofanie się z programu (na każdym jego etapie) przez uczestnika nie oznacza, że taka deklaracja ma obowiązywać już na zawsze. Co cztery lata pracodawca będzie musiał taką osobę powiadomić o wznowieniu wpłat, albo o podpisaniu umowy o prowadzeniu PPK dla niej, w wypadku jeśli od początku do nich nie chciała przystąpić. Ze świadczeń wynikających ze zgromadzonego kapitału będzie można czerpać po osiągnięciu 60 roku życia.
Kalendarz wdrażania PPK
Kolejność włączania się do systemu PPK przez pracodawców zależy od wielkości firmy. Terminy te przypadają następująco:
- 1 lipca 2019 r. – dla podmiotów zatrudniających co najmniej 250 osób
- 1 stycznia 2020 r. – dla firmy liczących od 50 do 249 pracowników
- 1 lipca 2020 r. – dla przedsiębiorców zatrudniających co najmniej 20 osób
- 1 stycznia 2021 r. – dla pozostałych pracodawców oraz jednostek sektora finansów publicznych
Wysokie kary
Niedostosowanie się do wymagań ustawy będzie słono kosztować. Firma, która nie będzie przestrzegać jej przepisów, naruszy zasady Pracowniczych Planów Kapitałowych, a więc nie wywiąże się z obowiązków wynikających z wprowadzenia ustawy. Taka organizacja musi liczyć się z sankcjami finansowymi. Za nie zawarcie umowy o zarządzanie PPK w ustawowym terminie grozi grzywna do równowartości 1,5 proc. jej funduszu wynagrodzeń. Karane będzie też nakłanianie do nieuczestniczenia w programie. Aż 1 mln zł mogą natomiast sięgnąć kary za niewpłacanie składek w terminie. Podobne konsekwencje czekają pracodawcę, który nie będzie prowadzić dokumentacji związanej z obliczaniem wpłat do PPK.
