Wypalenie zawodowe – 5 sposobów na uniknięcie wypalenia
Masz dość swojej pracy? Nie potrafisz już patrzeć na szefa bez poczucia skrzywdzenia? Chodzą ci po głowie depresyjne myśli? Czy to kolejny zły dzień, a może pierwsze symptomy wypalenia zawodowego? Co masz zrobić? Zmienić pracę czy zmienić szefa?
Co mówią statystyki?
Według badań firmy Kronos Inc. i Future Workplace (2017), w których wzięło udział 600 firm zatrudniających ponad 100 pracowników, aż 95% respondentów uznało, że wypalenie zawodowe sprzyja wysokiej rotacji kadry. Kluczowymi powodami wypalenia zawodowego wskazywanymi przez badanych były nieuczciwe warunki wynagrodzenia (41%), nieuzasadnione obłożenie nadmiernymi obowiązkami (32%) oraz nadgodziny (32%). Wydawać by się mogło, że rozwiązanie tego problemu jest stosunkowo proste: wystarczy wprowadzać uczciwe zasady i przejrzyste warunki wynagrodzenia i premiowania oraz maksymalnie racjonalizować zakres zadań i wykonywanych obowiązków. O ile w małych i średnich firmach optymalizacja powyższych obszarów przebiega zazwyczaj sprawnie, o tyle w większych firmach pojawiają się już typowe procesy biurokratyczne.
Wypalenie zawodowe w Polskich firmach
Wypalenie zawodowe w Polsce to bolączka wielu pracowników. Według Badań z Satysfakcji z Pracy (2016) wynika, że wypalenie zawodowe dotyka prawie 25% Polaków, a w przypadku zespołów korporacyjnych badanych na warszawskim Służewcu w obrębie tzw. Mordoru na Domaniewskiej, wskaźnik ten rośnie do 40% (badania TNS Polska dla Tiger, 2015). Według badań Instytutu Gallupa (2017) jedynie 35% pracowników czuje się zaangażowana w obowiązki jakie wykonuje, 18% chce rozwijać się w swojej pracy, ale aż 60% jest obojętna – jeśli trafi im się okazja do innej, może lepszej pracy, raczej zdecydują się na zmianę. Czyżby taka zmiana była postrzegana przez tę grupę jako lekarstwo na wypalenie zawodowe? Najbardziej niebezpieczny jest fakt, że 14% pracowników wręcz nie angażuje się w swoje obowiązki, markuje je czy wręcz sabotuje. To bardzo niebezpieczna cecha, ponieważ najczęściej niechętni pracy, zarażają tą cechą innych pracowników, szczególnie zespoły, którymi kierują.
Jak uniknąć wypalenia zawodowego?
Stara zasada mówi, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Kluczowym i podstawowym elementem unikania syndromu wypalenia zawodowego jest przede wszystkim jego świadomość wśród zarządzających organizacją. Właściciele firm, zarządy czy menedżerowie muszą być przede wszystkim świadomi faktu, iż w dużej mierze wpływa na to styl zarządzania firmą. Chaos organizacyjny, niekompetentni pracownicy, brak precyzyjnych podziałów obowiązków, atmosfera zagrożenia, brak wzajemnego szacunku i zaufania w zespołach, brak wewnętrznej i zespołowej motywacji czy znużenie monotonnymi, powtarzalnymi czynnościami to główne powody. Trzeba też wziąć pod uwagę charakter pracy: zespoły infolinii, helpdesk, obsługa reklamacji, zespoły sprzedaży to grupy szczególnie narażone na syndrom wypalenia zawodowego. Na wielu stanowiskach pojawiają się problemy z brakiem predyspozycji psychicznych do wykonywania określonego rodzaju pracy np. w komórkach obsługi reklamacyjnej czy windykacji. Istotnym elementami unikania wypalenia zawodowego są w głównej mierze:
- dokładne profilowanie osobowości pracowników pod kątem wykonywania określonych zadań i obowiązków na konkretnym stanowisku pracy,
- realizacja procesów rekrutacyjnych, w których testy psychologiczne będą pomagać w dopracowaniu pozycji pracownika w danej specyfice organizacji,
- niezbędnym kierunkiem jest budowanie otwartej, przyjaznej i twórczej atmosfery pracy w organizacji. Opieranie jej rozwoju na solidnych, wewnętrznych wartościach sprzyja w dużej mierze przenoszeniu ich na zaangażowanie pracowników.
Dbałość o unikanie wypalenia zawodowego jest ciągłym i stałym procesem doskonalonym przez każdą organizację. Dziś to trudne wyzwanie, ponieważ w przedsiębiorstwach spotykają się trzy mocno zróżnicowanie pokolenia ery cyfrowej. Wiele badań wskazuje na zróżnicowane aspiracje i oczekiwania w zakresie charakteru i stylu wykonywanej pracy.
5 sposobów na wypalenie zawodowe.
Warto zastosować proste sposoby na wypalenie zawodowe, zanim jeszcze pojawią się jego typowe, somatyczne objawy: bezsenność, niższa odporność organizmu, bóle głowy, problemy pokarmowe czy bóle mięśni i stawów. Najczęściej odczuwamy niechęć do pójścia do pracy, czujemy się samotni i odizolowani od reszty zespołu, narastają w nas negatywne uczucia wobec pracowników, rodziny, znajomych czy też samych siebie. Brak motywacji i czarnowidztwo będą pierwszymi elementami, które prostą drogą będą nas prowadzić w stronę depresji. Stajemy się coraz bardziej rozdrażnieni, izolujemy się od innych czy zaczynamy być cyniczni wobec innych. Przestajemy być proaktywni, trudno nam wykrzesać z siebie jakikolwiek ciekawy pomysł czy obojętniejemy na wszelkie nowe wyzwania. Jak możemy to zmienić, zanim niezbędna będzie profesjonalna pomoc psychoterapeuty?
- KONTAKT Z PRZYJACIÓŁMI. Rozmawiajmy z zaufanymi, pozytywnymi osobami. W swoim otoczeniu zawsze znajdziesz członka rodziny, zespołu, szefa. Kogoś, komu ufasz i możesz porozmawiać z nim o pierwszych symptomach własnego wypalenia zawodowego. Ważne jest to, że jesteś tego świadomy i warto sięgnąć po literaturę na ten temat lub wiarygodne treści w Internecie. Niezbędna wiedza pozwoli Ci lepiej zrozumieć dlaczego tak się dzieje. Poszukaj miejsc czy grup dyskusyjnych w Internecie, w których rozmawia się na temat problemów wypalenia zawodowego.
- REORGANIZACJA PRACY. Spróbuj uatrakcyjniać, zmieniać swój styl pracy. Porozmawiaj na ten temat ze swoimi przełożonymi. Może czasami przyda Ci się zmiana otoczenia, wybierzesz rozwiązanie co-workingowe, a może przez parę godzin tygodniowo możesz pracować w domu czy w zupełnie nowym otoczeniu. Spróbuj zracjonalizować procesy w jakich pracujesz lub rozmawiać na ten temat z przełożonymi czy pracownikami zespołu. Im bardziej racjonalna będzie Twoja praca, tym szybciej będziesz widział jej efekt.
- NAUCZ SIĘ RELAKSOWAĆ. Nie tylko poza pracą, ale i w jej trakcie. Dostarczaj sobie drobnych elementów aktywności fizycznej, odpoczynku przy chwili muzyki, przerw od monotonii. Na każdą godzinę pracy powinna przypadać przerwa trwająca 5-10 minut, która da Ci chwilę regeneracji. Zadbaj o odrobinę roślin w swoim otoczeniu lub przyjazne drobiazgi w miejscu pracy. Szukaj wyzwań nie tylko w pracy, ale i poza nią. Znajdź aktywności, które pozwolą na własny rozwój.
- UNIKAJ PONURACTWA. Pozytywne emocje rozładowują atmosferę, dostarczają pozytywnej energii podobnie jak muzyka. Unikaj ludzi, którzy w każdym rozwiązaniu czy inicjatywie widzą natychmiast mnóstwo problemów. Szukaj pozytywnych bodźców w najbliższym otoczeniu. Umysł pozytywnie nastawiony do życia zupełnie inaczej funkcjonuje wobec trudnych wyzwań.
- SKUP SIĘ NA TYM CO JEST DLA CIEBIE WAŻNE. Jeśli naprawdę źle się czujesz w swojej pracy, nie widzisz możliwości jakichkolwiek modyfikacji ani szans na poprawę – zmień ją. Zastanów się jakie wartości są dla Ciebie najcenniejsze, a za żadne pieniądze nie kupisz własnego zdrowia, szczęścia najbliższej rodziny czy grona oddanych przyjaciół. Żaden toksyczny szef nie jest wart byś umarł w biurze z palcami na klawiaturze. Wypalenie zawodowe jest stanem, w którym tracisz poczucie sensu realizowania się w jakiejkolwiek pracy. Dlatego zawsze przyjazne Ci otoczenie będzie w stanie udzielić niezbędnej pomocy.
Sytuacje stresowe zdarzają się w każdej pracy i dotyczą najróżniejszych grup zawodowych. Zrozumienie procesu wypalenia zawodowego po stronie pracodawcy wymaga reorganizacji procesów zarządzania i nieustannego monitoringu prowadzonego przez profesjonalistów. Niemniej nawet najcenniejsze testy czy psychoterapia nie zastąpią pozytywnych emocji szefów, pracowników czy najbliższej rodziny, która będzie zawsze doskonale wspierać w walce z syndromem burnout.
