Świadectwa pracy – nowe zasady! Jakie zmiany?

Nieterminowe wydanie świadectwa pracy będzie karane. Grzywna w wysokości do 30 tys. zł będzie groziła za to od 7 września tego roku. Jednocześnie Kodeks pracy precyzyjniej niż dziś określi, kiedy firma musi wywiązać się tego obowiązku. Pracownikom będzie też łatwiej tego dochodzić przed sądem.  

Zasady wydawania świadectw pracy nie powinny niedługo sprawiać takich wątpliwości jak dotychczas. 7 września wejdą w życie zmiany Kodeksu pracy, wykreślające z niego niejasne wymagania co do tego obowiązku pracodawcy. Już nie będzie zastanawiał się, co znaczy stwierdzenie, że w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy wspomniany dokument musi być przekazany pracownikowi niezwłocznie. Niezwłocznie, czyli kiedy?

Kiedy sporządzić świadectwo pracy

– To nieostre pojęcie „niezwłocznie”, wskazujące obecnie na to, kiedy pracodawca jest zobowiązany do wydania pracownikowi świadectwa pracy, będzie zastąpiony terminem określonym w sposób jasny i nie powodujący wątpliwości interpretacyjnych. Znowelizowany przepis mówi, że pracodawca jest zobowiązany do wydania pracownikowi świadectwa pracy w dniu, w którym następuje ustanie stosunku pracy

– wyjaśnia Katarzyna Karpiuk, radca prawny w kancelarii Ożóg Tomczykowski. Jak dotychczas, świadectwo pracy powinno dotyczyć okresu lub okresów zatrudnienia, za które dotychczas go nie wydano.

Nowa zasada zobowiązująca pracodawcę do wydania świadectwa z chwilą ustania stosunku pracy odnosi się do przypadku, gdy nie zamierza on nawiązać kolejnej umowy z tą samą osobą w ciągu siedmiu od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej. Jeżeli w takim czasie przyjmie ją do pracy ponownie, dokument ten wyda tylko na jej wniosek, czyli zgodnie z przepisami obowiązującymi obecnie. Zatrudniony ma prawo o to wystąpić w każdym czasie (na papierze lub elektronicznie) i może zwrócić się nie tylko, aby dane dotyczyły ostatniego okresu zatrudnienia, ale też wszystkich okresów, za które dotychczas nie wydano tego świadectwa. Po otrzymaniu takiego wniosku, firma ma siedem dni na sporządzenie i przekazanie dokumentu pracownikowi. Pracodawcy powinni przy tym pamiętać, że nie mogą wydania świadectwa pracy uzależnić od wcześniejszego rozliczenia się pracownika z pracodawcą.

Znowelizowany kodeks przewiduje przy tym sytuacje, w których z przyczyn obiektywnych wydanie świadectwa pracy pracownikowi (albo osobie przez niego upoważnionej) w dniu ustania stosunku pracy okaże się niemożliwe. W takim przypadku pracodawca będzie musiał w ciągu siedmiu dni od upływu tego terminu przesłać zainteresowanemu taki dokument za pośrednictwem poczty, albo doręczyć go w inny sposób.

Nieterminowe wydanie świadectwa pracy będzie zagrożone grzywną w wysokości od 1 tys. zł do 30 tys. zł. Obecnie pracodawca może otrzymać taką karę tylko wtedy, gdy w ogóle go nie sporządzi i nie przekaże pracownikowi. Opóźnienie nie znajduje się w katalogu wykroczeń przeciw prawom pracowniczym określonym w Kodeksie pracy.

-To powinno dodatkowo zdyscyplinować pracodawcę

– prognozuje Katarzyna Karpiuk.

Świadectwo pracy do poprawki

Ponadto pracownicy otrzymali więcej czasu na żądanie sprostowania świadectwa pracy. Ten okres wydłużono z siedmiu do 14 dni. Także w razie odmowy naniesienia poprawek będą mieli kolejne dwa tygodnie na skierowanie do sądu pracy wniosku o zobowiązanie pracodawcy do wprowadzenia odpowiednich zmian w świadectwie.

Do nowych zasad trzeba będzie dostosować wzór świadectwa pracy. W dokumencie tym obowiązkowym zapisem jest pouczenie o możliwości wystąpienia do pracodawcy o dokonanie sprostowania, ze wskazaniem terminu na złożenie wniosku z tej sprawie. Po wydłużeniu go, od 7 września, z siedmiu do 14 dni trzeba będzie odpowiednio zmienić tę informację w świadectwie.

Według adwokat z kancelarii Ożóg Tomczykowski najistotniejszą zmianą jest wprowadzenie do kodeksu nowego przepisu, który otworzył pracownikom drogę do wystąpienia z dwoma nowymi powództwami z zakresu prawa pracy. Po pierwsze, jeśli pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie wystawi świadectwa pracy, pracownik będzie mógł wystąpić do sądu z żądaniem zobowiązania pracodawcy do wywiązania się z tego obowiązku.

Gdy pracodawca zniknie z rynku

Drugie uprawnienie dotyczy sytuacji, w której pracodawca nie istnieje bądź z innych przyczyn nie ma możliwości wytoczenia wspomnianego powództwa. W takim przypadku pracownik będzie mógł wystąpić do sądu z żądaniem ustalenia, że posiada uprawnienia do otrzymania takiego dokumentu.

Orzeczenie sądu zastąpi świadectwo pracy. Będą w nim podane informacje, które w normalnym trybie powinny być wpisane w tym dokumencie.

– To ma istotne znaczenie praktyczne, bo dotychczas ewentualne powództwo o ustalenie stanu faktycznego, w przypadku likwidacji pracodawcy, gdy świadectwa pracy nie wystawiono, albo zawierało błędy, w większości przypadków kończyło się przegraną pracownika.

– podkreśla Katarzyna Karpiuk

Na treść świadectwa pracy składają się informacje o:

• okresie i rodzaju wykonywanej pracy,
•  zajmowanych stanowiskach,
• trybie rozwiązania albo okolicznościach wygaśnięcia stosunku pracy,
• danych niezbędnych do ustalenia uprawnień pracowniczych i uprawnień z ubezpieczenia społecznego,
• zajęciu wynagrodzenia za pracę w myśl przepisów o postępowaniu egzekucyjnym,
• wysokości i składnikach wynagrodzenia oraz o uzyskanych kwalifikacjach (te informacje umieszcza pracodawca na żądanie pracownika).